Золотые годы труда: платить за трудовой путь или освободить от бремени?

Егер қызметкер еңбек сіңірген жылдары үшін зейнеткер болса және 3-топ мүгедектігіне ие болса, әлеуметтік аударымдар (СО) төлене ме? Бұл сұраққа жауап беру үшін әлеуметтік кодекске назар аударайық.

Әлеуметтік кодекстің 243-бабына сәйкес, әлеуметтік аударымдар төмендегі санаттарға жататын тұлғаларға төленеді:

• қызметкерлер мен ақылы жұмысы бар адамдар;
• жеке кәсіпкерлер (ЖК), соның ішінде шаруа немесе фермер қожалықтарының басшылары мен мүшелері, 18 жастан асқандар;
• жеке тәжірибемен айналысатын тұлғалар;
• салық агенттерімен азаматтық-құқықтық шарттар бойынша табыс алатын жеке тұлғалар;
• жеке көмекшілер;
• арнайы мобильдік қосымшаны пайдаланып, арнайы салық режимінде жұмыс істейтін жеке кәсіпкерлер.

Бұл баптың күші Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, тұрақты тұратын шетелдіктерге және азаматтығы жоқ тұлғаларға да таралады, егер олар Қазақстан аумағында табыс әкелетін қызметпен айналысса.

Қызметкерлер үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі жұмыс берушінің қызметкерге төлейтін еңбекақысы болып табылады. Алайда, әлеуметтік аударымдар төленбейтін табыстар есепке алынбайды.

Сонымен қатар, 207-бапта жасына байланысты зейнеткерлер міндетті әлеуметтік сақтандырудан босатылғаны көрсетілген. Ал еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетке шыққан қызметкерлер міндетті әлеуметтік сақтандыруға жатады, яғни оларға СО төленеді.

Мүгедектігі бар тұлғаларға қатысты, әлеуметтік аударымдар бойынша жеңілдіктер қарастырылмаған. Мүгедектерге де әлеуметтік аударымдар жалпы тәртіппен, яғни есептеу объектісінен 5% мөлшерлемемен есептеледі.

Осылайша, тек жасына байланысты зейнеткерлер әлеуметтік аударымдардан босатылады, ал еңбек сіңірген жылдары үшін зейнеткер және 3-топ мүгедектігі бар қызметкер үшін СО әдеттегі тәртіпте есептеліп, төленеді.