Удаленная работа за границей: нужна ли виза для виртуального путешествия?

Қазақстанда жұмыс берушілер шетелдік қызметкерлердің қашықтан жұмыс істеу мүмкіндігін жиі пайдаланады. Бұл жағдайда резидент емес қызметкердің Қазақстанда физикалық түрде болуы міндетті емес. Алайда, ЕАЭО-ға мүше елдерден тысқары жерлерде жұмыс істейтін резидент емес қызметкерлер үшін жұмысқа рұқсат алу қажет пе? Жалақыдан салықтар мен әлеуметтік төлемдерді қалай төлеу керек? Осы мәселелерге назар аударайық.

Қашықтан жұмысқа қабылдау тәртібі

ҚР Еңбек кодексі шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктерін қоса алғанда, Қазақстан аумағында орналасқан жұмыс берушілер мен қызметкерлерге қолданылады. Егер резидент емес қызметкер ҚР резиденті болып табылатын жұмыс берушімен еңбек қатынастарында болса, онда Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы оған толықтай қолданылады.

138-бапқа сәйкес, қашықтан жұмыс - еңбек процесін жұмыс берушінің орналасқан жерінен тыс, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып жүзеге асырудың ерекше нысаны. Еңбек шартына өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы қашықтан жұмыс істеу мүмкіндігі келісуге болады.

Қашықтан жұмыс істейтін резидент емес қызметкермен еңбек шартын жасау үшін, ол 32-баптың талаптарына сәйкес қажетті құжаттарды ұсынуы қажет. Еңбек шарты жазбаша түрде кемінде екі дана жасалады және тараптар қол қояды. Бір данасы жұмыс берушіде, екіншісі қызметкерде сақталады.

Еңбек шарты ЭЦҚ арқылы куәландырылған электрондық құжат ретінде де рәсімделуі мүмкін. Сонымен қатар, жұмыс беруші жұмысқа қабылдау туралы бұйрық шығарады.

Салықтар мен әлеуметтік төлемдер

Резидент емес қызметкерлердің табыстарына салық салу Қазақстан Республикасының салық кодексінің 217-бабына сәйкес жүзеге асырылады. Салық кодексінің 2-1 тармағына сәйкес, жеке тұлға елде кемінде 183 күн болған жағдайда, салық салу мақсатында резидент болып танылады.

Егер шетелдік қызметкер Қазақстанда тұрақты болса, ол резидент болып табылады. Алайда, егер ол Қазақстанға кірместен жұмыс істесе, онда ол резидент емес болып есептеледі. Резидент емес жеке тұлға табысынан төленетін салық 10% мөлшерінде, ал әлеуметтік салық 9,5% мөлшерінде есептеледі.

484-баптың 2-тармағына сәйкес, жұмыс беруші резидент емес қызметкердің табысынан әлеуметтік салықты есептейді. 2023 жылғы 1 шілдеден бастап күшіне енген Әлеуметтік кодексінің 243-бабында шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың міндетті әлеуметтік сақтандыруы көрсетілген.

Егер резидент емес қызметкер өз елінде тұрақты тұрып, Қазақстанда емес, қашықтан жұмыс істейтін болса, онда оның табысынан әлеуметтік төлемдер есептелмейді. ЕАЭО-ға кірмейтін үшінші елдерден келген резидент емес қызметкерлердің табысынан зейнетақы жарналары да есептелмейді.

Жұмысқа қабылдау рәсімі

Резидент емес қызметкер Қазақстанға кірместен жұмыс істеген жағдайда, жұмыс беруші салық агенті ретінде 200.00 нысанын толтырады. Мұндай қызметкердің ҚР аумағында жұмыс істемейтіндіктен, шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат алу қажет емес.

Еңбек шартын рәсімдеу кезінде резидент емес тұлға қазақстандық ЖСН (ИИН) алуға міндетті, бұл ЖТС төлеу үшін қажет. Сонымен қатар, еңбек шартын enbek.kz порталы арқылы тіркеу қажет.

Салықтық есептілікті дұрыс жасау және мәселелер туындаған жағдайда, салық мамандары мен заңгерлерден кеңес алу ұсынылады.