Санкции для казахстанцев за уклонение от налогов на бирже

Биржадағы сауда және салықтық міндеттемелер

Инвестицияларға, әсіресе шетелдік қор биржаларындағы саудаға қызығушылық Қазақстанда жылдам артуда. Пандемия жеке инвесторлардың белсенділігін арттырып, қазақстандықтар қаржылық жинақтарын қалай сақтау және көбейту мәселесіне назар аударды. Брокерлер мен трейдерлердің белсенді жарнамасы, сондай-ақ түрлі оқыту курстары мен вебинарлар әлемдік қор нарығына қатысқысы келетіндерді тартуда.

Салық органдарының назарында

Биржалық сауда салық органдарының назарын да аударуда. Қазақстандықтар брокерлер мен дилерлер арқылы инвестицияларын айналымға жіберуде, ал бұл операциялардан алынған табыс салық салуға жатады.

Салық төлеу қажеттілігі

Көптеген жаңа инвесторлар салық органдарының онлайн сауданы бақыламайтынына сенеді. Бірақ бұл қате пікір, себебі салықтық декларацияларды тапсырмау және салық төлемеу үлкен көлемде берешек пен айыппұлдарға әкелуі мүмкін.

Шетелдік қор биржасындағы табыстар

Шетелдік қор биржасында брокерлік платформалар арқылы алынған табыс Қазақстаннан тыс көздерден алынған табыс ретінде салық салуға жатады. Салық кодексінің 332-бабы 1-тармағына сәйкес, бұл табыс мүлікті өткізу құны мен сатып алу құны арасындағы оң айырма ретінде есептеледі.

Декларация тапсыру мерзімі

Шетелдік саудадан алынған табыстар бойынша жеке табыс салығы (ЖТС) 10% мөлшерінде есептеледі. Декларация (270.00 нысаны) салық төлеушінің тұрғылықты жері бойынша ҚР ҚМ МКК-ға есепті жылдан кейінгі жылдың 15 қыркүйегіне дейін тапсырылуы тиіс. Мысалы, 2024 жылы биржада сауданы бастаған қазақстандық азамат декларацияны 2025 жылдың 15-қыркүйегіне дейін тапсыруы керек.

Салықтық жеңілдіктер

Қазақстан қор биржасының (KASE) ресми тізімінде тұрған бағалы қағаздарды сатқан кезде, табыс жеке тұлғаның салық салынатын табысынан алып тасталады. Ал егер бағалы қағаздар тек шетелдік қор биржасында болса, табысқа салық төлеу қажет.

Салықтан жалтару тәуекелдері

Инвесторлар салықтан жалтару үшін шетелдік банктердегі шоттарды (оффшорларды қоса) пайдалануы мүмкін, бірақ бұл ҚР ҚМ МКК-ның назарынан тыс қалмайды. Халықаралық ақпарат алмасу келісімдері бойынша, салық органдары бұл ақпаратты алады.

Әкімшілік жауапкершілік

Биржалық саудадан алынған табыс үшін ЖТС декларациясын тапсырмау әкімшілік жауапкершілікке әкеледі. Декларацияланбаған табыстар үшін салық органы айыппұл сала алады, ол жеке тұлғаның төлеуге тиіс салық сомасының 200%-ын құрайды.

Құқық бұзушылықтар мен жазалар

• Декларацияны тапсырмау;
• Декларацияда табыс немесе шығыстарды бұрмалау.

Бұл әрекеттер ірі көлемде салық төлемеуге әкелсе, тұлғаларға 3 000 АЕК-ке дейін айыппұл, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстар, және тіпті бас бостандығынан айыру жазасы қолданылуы мүмкін.

Қорытынды

Қор нарығында табыс тапқысы келетін азаматтар өздерінің салықтық міндеттемелерін ұмытпауы тиіс. Жеке табыс салығы бойынша декларацияны уақтылы тапсырып, шетелден алынған барлық табысты көрсету және ЖТС төлеу қажет. Бұл ӘҚБтК мен ҚК-де көзделген санкциялардан құтылуға көмектеседі.

Нашли ошибку?