Автокөлік жалға алу: ЖШС мен ТОО-ның салықтық міндеттемелері мен жеке тұлғаларға әсері

Автокөлік жалға алу: ЖШС-нің мүмкіндіктері

ЖШС-нің автокөлікке қажеттілігі әртүрлі себептермен туындауы мүмкін, соның ішінде экономикалық тиімділік. Сондықтан, ұйымдар жиі автокөлікті жалға алуды таңдауы мүмкін. Осыған байланысты, жеке тұлғадан автокөлікті ГПХ шарты негізінде жалға алу мүмкіндігі туралы сұрақ туындайды. Жеке кәсіпкер (ЖК) жалға беруші болуы міндетті ме, әлде жеке тұлға да жарамды ма?

Жеке тұлғадан автокөлік жалға алу

Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне (АК) сәйкес, жеке тұлғалар өздерінің автокөліктерін белгілі бір ақыға жалға беруге құқықты. АК 540-бабының 1-тармағында жалға беруші, оның ішінде жеке тұлға, мүлкін уақытша иелену немесе пайдалану үшін ақыға беру міндеттемесін алады. АК 541-бабының 1-тармағына сәйкес, автокөлікті жалға беру де мүмкін.

Қажетті құжаттар

Автокөлікті жалға алу кезінде рәсімделетін алғашқы құжаттар:

• жол парағы (ЖЖМ шығынын есептен шығару үшін);
• ЖЖМ есептен шығару актісі;
• сатып алынған ЖЖМ бойынша аванстық есеп.

Жалға беруші – жеке тұлға немесе ЖК?

Жалға беруші ретінде жеке тұлға да, ЖК де болуы мүмкін. Егер ГПХ шарты жеке тұлғамен жасалса, жалға алушы салық агентінің міндеттерін өзіне алады, яғни жалға берушінің табысынан ЖТС, МЗЖ, МЗЖР және МӘМС жарналарын есептеп, ұстап, бюджетке аударуға жауапты.

Егер жалға беруші ЖК болса, онда салық төлеу міндеті ЖК-ға жүктеледі.

Салық салу тәртібі

Қазақстан Республикасының Салық Кодексінің 356-бабының 3-тармағына сәйкес, жеке тұлғаның салық салынатын табысы мынадай түрде анықталады:

• салық кезеңінде табыс сомасы;
• минус табыс түзету сомасы;
• минус міндетті зейнетақы жарналары;
• минус міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жарналары;
• минус стандартты шегерімдер.

Шыққан сомаға Салық Кодексінің 320-бабының 1-тармағына сәйкес 10% мөлшерлеме бойынша ЖТС салынады.

ЖК ретінде тіркелу

Жеке тұлға ЖК ретінде тіркелуге қатысты: Кәсіпкерлік кодексінің 35-бабының 3-тармағына сәйкес, тұрақты негізде жалдамалы еңбекті пайдаланбайтын жеке тұлға ЖК ретінде тіркелмеуге құқылы.

Осылайша, ЖШС жеке тұлғамен (ЖК емес) автокөлік жалдау туралы ГПХ шартын жасай алады.

Жалға беру шарттары

Автокөлік жалға берілген кезде шарттың түрі маңызды:

• экипажбен (автокөлік + жүргізуші қызметі);
• экипажсыз (тек автокөлік).

Экипажбен жалға беру

Егер жеке тұлға (ЖК емес) автокөлікті экипажбен жалға берсе, ЖШС-нің ұсталымдары:

• ЖТС 10% (шегерім: МӘМС, МЗЖ);
• МӘМС 2%;
• МЗЖ 10%;
• МЗЖР 2,5% (2025 ж.).

Экипажсыз жалға беру

Экипажсыз жалға беру кезінде ЖШС-нің ұсталымдары:

• ЖТС 10% (шегерім: МӘМС);
• МӘМС 2% (2025 ж.).

Бұл жағдайда МЗЖ мен МЗЖР ұсталымдары жүргізілмейді, себебі ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің жауабына сәйкес, ГПХ шарттары бойынша табыс алатын азаматтардың МЗЖ объектісі тек жұмыс орындау немесе қызмет көрсету табыстары болып табылады. Егер тек мүлік жалға берілсе, МЗЖ есептеу және аудару талап етілмейді.