Қазақстанда кәмелетке толмағандардың ЖК ашу құқығы

Кәмелетке толмағандарға ЖК ашу мүмкіндігі

Кәсіпкерлікпен айналысу ниеті тек ересектерге ғана емес, сонымен қатар 18 жасқа толмаған кәмелетке толмағандарға да тән. Қазақстандағы заңнамалар кәмелетке толмағандарға жеке кәсіпкерлікті (ЖК) ашуға рұқсат бере ме? Бұл мәселені қарастырайық.

Қазақстандағы нормативтік база

Кәмелетке толмағандардың ЖК ашуын реттейтін негізгі заңнамалық құжаттар:

• Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексі;
• Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі;
• Қазақстан Республикасының Салық кодексі.

Жеке кәсіпкерліктің анықтамасы

Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінің 30-бабында жеке кәсіпкерлік – бұл азаматтардың, қандастардың бастамашылық қызметі ретінде анықталады, яғни бұл қызмет таза табыс алу мақсатында, жеке тұлғалардың өз мүлкіне негізделген, олардың тәуекелдері мен мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.

ЖК тіркеу рәсімі

Кәмелетке толмағандардың ЖК ашуы үшін салық органына немесе «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясына мына құжаттарды ұсыну қажет:

• салықтық өтініш;
• ЖК орналасқан жерін растайтын құжат.

Егер өтініш беруші кәмелетке толмаған болса, заңды өкілдердің келісімі қосымша берілуі тиіс. Келісім болмаса, немесе тек бір тараптың келісімі болса, мына құжаттардың бірі ұсынылуы керек:

• кәмелетке толмағанның некеге тұрғаны туралы куәлігінің көшірмесі;
• қамқоршылық және қорғаншылық органының шешімі;
• соттың кәмелетке толмағанды толық әрекетке қабілетті деп тану туралы шешімі.

Кәмелетке толмағанның әрекетке қабілеттілігі

Кәмелетке толмағандардың әрекетке қабілеттілігі олардың жасына байланысты. 14 жасқа толмаған балалар толық әрекетке қабілеттілікке ие емес. ҚР Азаматтық кодексінің 23-бабына сәйкес, 14 жасқа дейінгі балалар тек ұсақ тұрмыстық мәмілелерді жасауға құқылы. 14-тен 18 жас аралығында кәмелетке толмағандар белгілі бір шарттармен әрекетке қабілетті.

14-18 жас аралығындағы әрекетке қабілеттілік

Бұл жастағы кәмелетке толмағандар:

• заңды өкілдерінің келісімімен мәмілелер жасай алады;
• өз еңбекақысын және табыстарын өз бетінше пайдалануға құқылы;
• ұсақ тұрмыстық мәмілелерді жасауға құқылы.

Эмансипация туралы

Кәмелетке толмағанды толық әрекетке қабілетті деп тану (эмансипация) ҚР Азаматтық кодексінің 22-1-бабымен реттеледі. Эмансипацияның мақсаты – кәмелетке толмағанның мәмілелер жасау үшін заңды өкілдердің келісімін алу қажеттілігінен босату.

Эмансипация 16 жасқа толған кәмелетке толмағандарға мына жағдайда беріледі:

1. егер ол еңбек шарты бойынша жұмыс істеп жүрсе;
2. заңды өкілдерінің келісімімен кәсіпкерлік қызметпен айналысса.

Эмансипация рәсімі

Эмансипация үшін кәмелетке толмағанның заңды өкілдерінің келісімі қажет. Егер келісім болмаса, қамқоршылық органы немесе сот арқылы рәсімделуі мүмкін.

Толық әрекетке қабілеттілікті алу жолдары

Кәмелетке толмаған толық әрекетке қабілеттілікті алудың қосымша жолы – некеге тұру. Некеге тұрғаннан кейін кәмелетке толмаған азамат толық әрекетке қабілетті болады.

Некелік жасты төмендету туралы өтініш некеге тұрғысы келетіндер немесе олардың ата-анасы тарапынан берілуі мүмкін.

Қорытынды

Кәмелетке толмағандарға ЖК ашу мүмкіндігі бар, бірақ ол үшін белгілі бір шарттар орындалуы тиіс. Ата-аналардың рұқсатын алу, эмансипация рәсімінен өту немесе некеге тұру арқылы кәмелетке толмағандар өз атына ЖК аша алады. Егер сізге заңгерлік көмек қажет болса, кәсіби мамандардан кеңес алуға болады.

Нашли ошибку?